De competenties die finance nodig heeft in het digitale tijdperk

Het jaar 2020 heeft de wereld sociaal, politiek en economisch veranderd. Sommige bedrijven moesten compleet sluiten, anderen werden gedwongen om hun manier van werken compleet te veranderen. Toch: uitdagingen brengen ook kansen met zich mee. Op deze manier heeft de finance-afdeling nog nooit zo'n impact kunnen hebben op hun organisatie, omdat CEO's vooral kijken naar de financefunctie om de koers en strategie vorm te geven. 

Waar het vroeger bij finance vooral om cijfers ging, draait het vandaag de dag ook om het leveren van datagestuurde analyses en inzichten. Dit alles gebeurt tegen een achtergrond van snelle verandering.

Dergelijke krachten zorgen ervoor dat de rol van de CFO en andere belangrijke functies, zoals de Controller, FP&A Leader, Treasurer en Auditor, verandert. Dit vraagt ook om andere vaardigheden, kennis en focusgebieden. Hoe moeten financeleaders zich ontwikkelen, naast het traditionele carrièrepad dat ze volgen? In dit artikel kijken we naar de competenties die financeleaders nodig hebben om een strategische gids te worden binnen de C-suite.

Het nieuwe normaal betekent andere verwachtingen en nieuwe vaardigheden

Het takenpakket van finance is verschoven en uitgebreid. Ook zijn een aantal belangrijke gebieden, zoals treasurybeheer, belastingen en auditing, complexer geworden. Dit vraagt om bredere expertise en nieuwe vaardigheden. Financeleaders dragen tegenwoordig vaak de verantwoording voor zaken als risicomanagement, IT en andere belangrijke bedrijfsfuncties. Het verzorgen van de boekhouding is niet langer de enige functie van finance.

En ondanks dat 'het nieuwe normaal' een beetje een buzzwoord is zal 'business as usual' na de pandemie  echt veranderd zijn. Deze transformatie maakt dat CEO's behoefte hebben aan de input van financeleaders met brede operationele achtergrond.

Dat de benodigde competenties en vaardigheden binnen finance veranderen blijkt duidelijk uit een onderzoek van het adviesbureau Korn Ferry: bij de grootste Amerikaanse beursgenoteerde bedrijven daalde het aantal CFO's die ook registeraccountants zijn van bijna 50% in 2014 naar ongeveer 36% vorig jaar.

Uit hetzelfde onderzoek bleek ook dat bijna de helft (45%) van de ondervraagde CFO's van mening is dat operationele informatie (zoals rapportages en analytics) en 'strategy enablement' de twee meest belangrijke vaardigheden zijn voor de toekomst van de financefunctie.

Diversificatie lijkt het sleutelwoord te zijn als het gaat om de competenties van financeprofessionals. CEO's hebben kandidaten met een accountingachtergrond de rug niet toegekeerd, maar zijn wel op zoek naar financeleaders met een bredere reeks vaardigheden.

"In deze positie gaat het om continue ontwikkeling, ongeacht de initiële training," zegt Bob Ryan, Executive Adviser bij Shields Meneley Partners, een bedrijf voor loopbaanverandering van executives, in de Wall Street Journal.

Datascience wordt steeds belangrijker voor financeleaders

Toegang tot data en actiegerichte inzichten zijn fundamenteel voor zakelijk succes. Het helpt bedrijven met het identificeren van nieuwe marktkansen, het verbeteren van klantervaringen, het verbeteren van de planning en het ondersteunen van verandering en innovatie. CEO's wenden zich tot CFO's en hun teams om deze analyses en inzichten te leveren.

Om die reden moeten CFO's en financeteams begrijpen hoe ze data kunnen gebruiken om de context en de reden achter een besluit te verduidelijken.

Dr. Ilya Strebulaev, hoogleraar financiën aan Stanford University, is van mening dat data-expertise cruciaal wordt. "We beschikken over enorme hoeveelheden data en over de technologie om die data te evalueren om beslissingen te nemen over consumenten, concurrenten, markten en nog veel meer," zegt hij. "CFO's moeten begrijpen hoe ze deze gegevens gebruiken om besluitvorming aan te sturen. Bedrijven die dit niet doen zullen het niet overleven."

Technologie speelt een belangrijke rol in het vermogen om data tijdig, toegankelijk en relevant te maken. Nieuwe cloudsystemen voor financieel management, in-memory databases en visualisatiemogelijkheden stellen financeleaders in staat om verder te gaan dan slechts het analyseren van historische financiële data. Ze zorgen voor toegang tot realtime inzichten in de bedrijfsprestaties. En nog beter, de systemen maken het gemakkelijker om deze inzichten te delen met de business.

In de toekomst zullen financeteams steeds meer gebruikmaken van geavanceerde analytics voor het ontwikkelen van voorspellende modellen. Het begrijpen van deze technologie en dit soort systemen wordt daarom steeds belangrijker.

Robynne Sisco, Co-president en CFO bij Workday, is het hiermee eens. Ze vertelt: "De financeleaders van morgen moeten nadenken over hoe ze technologie gaan gebruiken om de manier waarop ze werken te veranderen. In een ideale wereld besteedt finance minder tijd aan het vastleggen en verifiëren van cijfers en meer tijd aan het analyseren van data en het uitleggen van gevolgen voor het bedrijf. Het toepassen van een financiële lens op de besluitvorming dus."

Of finance hierin slaagt zal sterk afhangen van het vermogen om de benodigde vaardigheden te vinden om dit soort digitale technologie, zoals artificial intelligence en machine learning, toe te passen. Naast de meer technische competenties vraagt dit ook om een betere relatie met IT.

Samenwerking met de CIO

Het belang van een goede samenwerking tussen de CFO en CIO blijkt uit het rapport 'Finance Insights - Reimagined' van ACCA/PwC uit 2020. "De CFO speelt een belangrijke rol bij de datamanagementstategie van bedrijven. De relatie tussen de CFO en de verantwoordelijken voor data en informatietechnologie is hierbij belangrijk. Dit is een gebied dat zich aan het ontwikkelen is, maar vaak genegeerd wordt door CFO's," stelt het rapport.

Dr. Strebulaev van Stanford University benadrukt het belang van CFO-CIO partnerships bij het tot stand brengen van een datagedreven organisatie. Zo moeten ze samenwerken op te bepalen welke technologieën en financiële systemen noodzakelijk zijn om CFO's en hun teams met deze nieuwe verantwoordelijkheden te ondersteunen.

"CFO's moeten nauw samenwerken met CIO's tijdens deze datarevolutie," aldus Strebulaev. "In het verleden is gebleken dat ze niet altijd dezelfde taal spreken, dus het verbeteren van dat communicatiekanaal is belangrijk."

Ethiek en vertrouwen: de 'key' skills voor financeleaders

Naast financiële en technische competenties zijn ethiek en betrouwbaarheid ook belangrijk. Volgens het rapport "The CFO of the Future" van de Association of Chartered Certified Accountants (ACCA) en het Institute of Management Accountants (IMA), is het vermogen om zaken vanuit een ethische invalshoek te bekijken een sterke eigenschap van de CFO en de financiële community in het algemeen. Gwen van Berne van RIPE NCC zegt in het onderzoek: "Ethische normen worden steeds belangrijker voor de CFO, omdat dit een element is van 'storytelling'. U moet kunnen verantwoorden welke factoren op welke manieren bijdragen aan de bedrijfsprestaties."

Gina Mastantuono, CFO bij ServiceNow is het hiermee eens. Zij schreef in haar blog voor Forbes: "Financiële en zakelijke expertise zijn randvoorwaarden. Het zijn de interpersoonlijke vaardigheden zoals empathie, nieuwsgierigheid, moed en creativiteit die een finance-organisatie transformeert van een organisatie met een essentiële functie naar een strategische partner."  

Gegeven de huidige snelle veranderingen vormt het niet ontwikkelen van de juiste competenties een grote bedreiging voor financeteams. In het onderzoek 'Finance Insights - Reimagined' van PwC geeft meer dan de helft (55%) van de ondervraagden aan dat hun rol binnen vijf jaar overbodig wordt als ze niet de juiste competenties ontwikkelen. Gelukkig is bijscholing en ontwikkeling een prioriteit voor de functie aan het worden. Uit het onderzoek van PwC  blijkt dat 17% hier actief aan werkt. Nog eens 15% is van plan om dit te doen.